معرفي ساز : NC64 Concert

نواختن سازدهني همواره مشكلات خاص خودش را دارد . ولي بدترين مشكلي كه مي توانيد با سازخود داشته باشيد شكسته شدن يا ترك برداشتن زبانه هاي توليد صداست . مشكلي كه من بعد از دو هفته با سازدهني چيني خودم پيدا كردم . البته من فكر مي كردم علت آن ناشيانه برخورد كردن من با ساز بوده ولي وقتي ديدم حتي بزرگترين نوازندگان سازدهني هم بعضاً همين مشكل را پيدا مي كنند كمي وجدانم آسوده شد ! به هر حال :

اخيراً فرانز اشمل كه يكي از برترين نوازنده هاي سازدهني كلاسيك دنياست به همراه دوستش "لوتز نول" موفق شده اند يك سازدهني بسازند كه به قول عاميانه "مرگ ندارد" و عمر آن بسيار طولاني است . جالب اينجاست كه اين ساز جديد ورويايي حاصل پنج سال تلاش و تحقيق اين دو نفر است . اشمل معمولاً 6 تا 8 ساعت از روز فقط تمرين نواختن سازدهني مي كند و معمولاً در يك هفته به همين تعداد زبانه هاي سازدهني خراب مي كند . اگر چه خوشبختانه سازدهني تعمير پذير است ولي اين عمل نوعي اتلاف وقت و هزينه به شمار مي رود .

همين دليل كافي بود تا اشمل و نول به فكر ساخت سازدهني كنسرتو NC64 بيفتند . سازي كه زبانه هاي آن از جنس فولاد مخصوص درجه يك و كمي بلند تر از حد معمول ساخته شده و سيستم اتصال آن به "ريد پليت" به گونه اي است كه بسيار ساده و سريع مونتاژ مي گردد . ريد پليت ها از جنس برنج سخت با روكش طلا است . شانه ي ساز يا بدنه اصلي از جنس پلاستيك هاي سنگين و قطعه جلويي كه با دهان نوازنده تماس دارد نيز از جنس برنج و روكش طلاست .

پدال اين ساز از جنس برنج با روكش كروم سخت بوده و كليه قسمت هاي عبور هوا قابل شستشو مي باشد . دو روكش (كاور) ساز از جنس طلاي پرداخت شده است و هر كدام بطور مجزا به بدنه پيچ مي شوند .

البته كاربرد طلا معمولاً شما را ياد سازها و اجناس لوكس اشرافي مي اندازد ولي بايد گفت كه گاهي اوقات خاصيت اين فلز باعث مي شود چشم خود را روي قيمت ببنديد ! قابل توجه اينكه اشمل براي تست اين مدل 20 ماه است با اين ساز تمرين مي كند و بعد از اين مدت هنوز يك زبانه هم از اين ساز از بين نرفته است و جالب تر اينكه براي ضبط دو آلبوم اخير خود (كلاسيك دو و كلاسيك سه) كه هنوز براي فروش رسمي در بازار ارائه نشده هم از سازدهني كنسرتو NC64 استفاده كرده است كه به گفته ي كساني كه سمپل هاي اين آلبوم ها را شنيده اند صدايي خارق العاده و بسيار عالي دارد .

در عكس فرانز اشمل و سازدهني كنسرتو NC64 را مي بينيد . با توجه به اينكه هنوز هيچ عكسي از اين سازدهني ارائه نشده است همين عكس فعلا كفايت مي كند . مطمئن باشيد خبر جديدي از اين ساز رسيد درباره اش مي نويسم . البته اين ساز يك ركورد ديگر را هم خواهد شكست . قيمت احتمالي آن حدوداً 10 هزار يورو خواهد بود ... ادامه دارد

يشنويد سمپل يك - نمونه صداي ساز از آلبوم كلاسيك 2

بشنويد سمپل دو - نمونه صداي ساز از آلبوم كلاسيك 2

بالاخره اخبار جديدي از اين ساز به دست ما رسيد . اينجا بخوانيد

كوك هاي سازدهني و نگاهي گذرا به پوزيشن ها

انتخاب پوزيشن هاي درست در سازدهني دياتونيك معمولاً يكي از گيج كننده ترين و مهمترين قسمت هاي آموزش اين ساز است . در اينجا قصد داريم درباره پوزيشن هاي نرمال و مورد استفاده صحبت كنم و اينكه چگونه مي توانيد پوزيشن دلخواه خود را انتخاب كنيد .

پوزيشن ها در سازدهني دياتونيك

شما معمولا از زبان نوازندگان سازدهني اصطلاحات غريبي مانند "straight harp " يا "پوزيشن پنجم" يا " cross harp " و .. را مي شنويد كه حتي گاهي مسخره مي نمايد ! اين ها معمولاً تفاوت پوزيشن هاي مختلف را نشان مي دهد . يا بهتر بگوييم راهي است براي نشان دادن اينكه قطعه موسيقي نوازنده در كدام گام اجرا مي شود .

"پوزيشن" اصطلاحي كاملاً رايج است . زيرا درست است كه سازدهني در كوك هاي (كليد هاي) مختلفي ساخته مي شود ولي ترتيب چيدمان نت ها در تمامي آنها يكي است (غير از سازهاي استثنا) يعني اينكه اگر شما قطعه اي را در يك سازدهني يادگرفته باشيد با سازدهني ديگري كه كوك متفاوتي دارد همان قطعه را با به كارگيري همان سوراخ ها مي توانيد اجرا كنيد ولي در اكتاوي متفاوت .

خوب ! اين از اولين قدم براي ارتباط برقرار كردن با نوازندگان سازدهني . مبحثي كه براي ديگر سازها به ندرت پيش مي آيد . اگر براي نوازندگان سازهاي ديگر بگوييد كه شما سازدهني كليد "C" را بصورت "Cross" مي نوازيد مطمئن باشيد كه بدون آشنايي با اين مبحث هرگز نخواهند فهميد شما چه مي گوييد .

به هر حال . نگاهي مي اندازيم به چيدمان نت ها در يك سازدهني كليد"C" كه اينجاست

Hole: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Blow: C E G C E G C E G C
Draw: D G B D F A B D F A

در يك سازدهني كليد"C" پايين ترين نت با دمش(فوت كردن) در سوراخ شماره يك حاصل مي شود . نت "Do" طبيعي يا همان "C" . بنا بر اين كوك اين سازدهني " دو ماژور " است . حال به ساز ديگري نگاه مي كنيم

Hole: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Blow: B C E G C E G C E G

Draw: G D G B D F A B D F

به ياد داشته باشيد نت هاي سوراخ شماره يك به سوراخ شماره 2 منتقل شده و جاي خود را به دو نت جديد داده اند . حال با تعريفي كه داشتيم مي توانيم بگوييم چون پايين ترين نت اين ساز با مكش در سوراخ شماره 1 به دست مي آيد پس كليد اين ساز "G" است ؟! خوب بايد گفت خير . هنوز هم در هنگاه مكش آكورد"Do" را داريم و هنوز هم نت ها حالت طبيعي خود را در "دو ماژور" حفظ كرده اند . پس اين هنوز يك سازدهني كليد"C" است با جا به جايي كوچك در يك نت . كليد سازدهني در واقع نشان دهنده آن آكوردي است كه در هنگام مكش در تمامي نت ها خواهيم داشت .

پوزيشن اينجا معني مي يابد . تفاوت پوزيشن به ما اين اجازه را مي دهد كه قطعاتي با كليدهاي مختلف را روي يك سازدهني اجرا كنيم . حال از آنجايي كه ما دوازده كليد(گام) مختلف داريم پس نتيجتاً دوازده پوزيشن روي سازدهني كليد"C" قابل اجراست . براي اجراي گام "Do" روي سازي با كليد"C" كه اصطلاحاً به آن " straight harp" هم مي گوييم كافي است تمامي ميزان هاي قطعه شما با نت "Do" شروع و با نت "Do" تمام شود .

به نت هاي اول مطلب رجوع كنيد . مي بينيد ما با فوت كردن در سوراخ هاي شماره 1 و 4 و 7 مي توانيم نت "Do" و آهنگ هايي با گام "Do" را اجرا كنيم . نتي كه بايد در اين گام مركز و محور آهنگ باشد هم همين نت است . براي اجراي اين قطعه با كليد هاي ديگر سازدهني نيز ما بايد اين سه نت را روي آن يافته و بقيه نت ها هم خود به خود مشخص مي شوند . چون ترتيب آنها يكسان است .

اما در هنگام اجراي گام ديگر با يك سازدهني كليد"C" چه بايد كرد ؟! ساده است . تصور كنيد آهنگ شما گام"G" يا همان "سل" است و ساز شما كليد"C" (به اين كار اصطلاحاً مي گوييم cross harp ) . كليه ميزان هاي قطعه ما بايد با "سل" شروع و با "سل " خاتمه يابد . و صد البته آكورد"G" هم كمك بسيار زيادي به زيبايي قطعه ي شما مي كند . اين آكورد را مي توانيد با مكش همزمان روي سوراخ هاي شماره 1و2و3و4 به دست آوريد .

به تعاريفي كه براي شما اينجا گذاشته ام دقت كنيد

Straight Harp or First Position

نواختن در گامي كه با كليد حك شده روي ساز يكي است

Cross Harp or Second Position

نواختن در گام G با يك سازدهني كليد C

Third Position

نواختن در گام D با يك سازدهني كليدC

Fourth Position

نواختن در گام A با يك سازدهني كليدC

بقيه پوزيشن ها معمولا كاربرد چنداني براي شما نخواهند داشت .

Harmonica Positions Chart

Harp Key	1st position (Straight Harp)	2nd position (Cross Harp)	3rd position (Slant Harp)	4th position
G	G	D	A	E
Ab	Ab	Eb	Bb	F
A	A	E	B	F#
Bb	Bb	F	C	G
B	B	F#	Db	Ab
C	C	G	D	A
Db	Db	Ab	Eb	Bb
D	D	A	E	B
Eb	Eb	Ab	F	C
E	E	B	F#	Db
F	F	C	G	D
F#	F#	C#	Ab	Eb

چگونگي استفاده از جدول بالا

تصميم بگيريد در كدام پوزيشن مي خواهيد قطعه ي خود را بنوازيد

پوزيشن خود را در جدول يافته و در ستون آن پايين بياييد تا به كليد سازدهني خود برسيد

در ستون سمت راست مي توانيد كليد همنظير سازخود را بيابيد

ولي شما هيمشه اين جدول را همراه نداريد . پس راه هاي ساده تري پيشنهاد مي كنم :

دريك سازدهني كليد C مي توانيد با شمردن پنج نت به سمت بالا به نت شروع قطعه در پوزيشن دوم برسيد و همينطور با شمردن پنج نت ديگر از شروع قطعه در پوزيشن دوم به نت شروع قطعه در پوزيشن سوم برسيد و الي آخر

معرفي ساز : ساختارهاي ساز كروماتيك

وقتي درباره ي سازدهني كروماتيك صحبت مي كنيم اصطلاحات "cross tuned"و "straight tuned" از اصطلاحاتي است كه معمولاً مي شنويم . اين ممكن است كمي گمراه كننده باشد زيرا در سازدهني دياتونيك نيز اصطلاح "cross harp" را داريم كه براي شرح دادن نواختن سازدهني دياتونيك در "پوزيشن دوم" به كار مي رود . اين اصطلاحات بر خلاف مدل دياتونيك كه نوع نواختن را نشان مي دهد در مدل كروماتيك نشانگر نوع ساختار سازدهني است . به تصوير شماره يك توجه كنيد . يك سازدهني كروماتيك دوازده سوراخ كه اگر با دقت بيشتري نگاه كنيد مي بينيد تمامي سوراخ هاي آن در حالتي كه پدال را آزاد گذاشته ايم يكسان بوده و از قسمت بالا باز و پايين آن بسته است و در هنگام فشردن پدال نيز كليه سوراخ ها از قسمت بالا بسته و از قسمت پايين باز مي شوند . پس بنا بر حالت آزاد و فشرده ي پدال در هر زمان يا "ريد پليت" –نواري كه زبانه هاي توليد صدا روي آن هستند- بالا و يا "ريدپليت" پايين فعال است. قسمت بالا نت هاي طبيعي ( نت دو ماژور در يك سازدهني كليد سي) و قسمت پايين نت هاي بمل و ديز (نيم پرده) را براي ما فعال مي كند . به اين سازدهني كروماتيك اصطلاحاً straight tuned يا straight position مي گوييم .

حال به تصوير شماره 2 توجه كنيد . يك سازدهني كروماتيك 12 سوراخ كه با دقت در قسمت دهني آن متوجه مي شويد كه سوراخ هاي باز آن به ترتيب از بالا و پايين جا به جا مي شوند . اين يك سازدهني كروماتيك cross tuned يا cross position است . شما هنوز هم در حالتي كه پدال آزاد است نت هاي طبيعي و در حالت فشردن پدال نت هاي نيم پرده را خواهيد داشت . ولي يك تفاوت عمده دارد . در سازدهني نوع اول كليه نت هاي كامل روي ريدپليت بالا و كليه نت هاي نيم پرده روي ريد پليت پايين قرار داشتند . اما در اين نوع سازدهني چيدمان نت ها نيز تغيير يافته و روي هر كدام از ريدپليت ها هم نت هاي كامل داريم هم نيم پرده . البته بيشتر مدل هاي 10سوراخ و 12سوراخ كروماتيك از نوع اول هستند و مدل هاي كمي از قبيل سري cx هوهنر بر مبناي حالت ضربدري ساخته شده اند . اما سازدهني هاي 16 سوراخه تقريباً همگي به صورت ضربدري (نوع دوم) ساخته مي شوند و تنها شركتي كه سازدهني چهار اكتاو (16 سوراخ) و بصورت نوع اول مي سازد شركت برزيلي هرينگ است .

اين مدل ها چه تاثيري بر نوازندگي دارد ؟

در بيشتر مواقع هيچ ! صرف نظر از اينكه سازدهني شما از كدام نوع و ساختار باشد شما با يك سازدهني كروماتيك مثلا كليد c نت هاي كامل را در حالت پدال آزاد و نت هاي نيم پرده را در حالت پدال فشرده خواهيد داشت . ولي موضوعي كه نوازندگان حرفه اي به آن اشاره مي كنند اين است كه در سازدهني ضربدري شما براي دست يابي به نت هاي نيم پرده ي خود نياز بيشتري به فشردن و استفاده بيشتر از پدال ساز خود داريد.

و اما مهمترين نكته : اگر از آن دسته كاربراني هستيد كه ساز خود را باز مي كنند تا كوك آن را كمي دستكاري كنند حتماً بايد توجه داشته باشيد كه در سازدهني cross tuned نت ها را جا به جا دستكاري نكنيد ! چون در عمل موضوع بيشتر از آني كه فكر مي كنيد گيج كننده است .

آموزش سازدهني : جدول تبديل اكتاو

تمريني براي نزديك شدن به سازدهني

همانطور كه مي دانيم نت ها در هر اكتاو تكرار مي شوند . پس مي توانيم قطعه موسيقي خود را يك اكتاو بالاتر يا پايين تر نيز اجرا كنيم . اين يكي از روش هاي بسيار مناسب براي آشنايي و نزديك شدن هرچه بيشتر به سازدهني و تمرين جابه جايي از يك اكتاو به اكتاو ديگر است .

در حقيقت بسياري از نت ها در كنار نت هاي هم نام خودشان در اكتاوي ديگر بسيار دلنشين تر مي شوند و اين جابه جايي اكتاو حتي مي تواند بعنوان تكنيكي براي بهتر شدن قطعه موسيقي شما باشد . در ابتدا ممكن است شما با اين قضيه دچار مشكل شويد و نتوانيد بصورت گوش كردن و سريع اين كار را انجام دهيد ولي خوب ! ارزشش را دارد . براي همين در اينجا دو جدول تبديل اكتاو براي شما گذاشته ام

تبديل به يك اكتاو بالاتر

تبديل به يك اكتاو پايين تر

با وارد كردن نت شروع ترانه اي كه منظور شماست مي توانيد نت شروع قطعه را در اكتاو بالاتر يا اكتاو پايين تر به دست آوريد و اجراي خود را در اين اكتاو تمرين كنيد و نت هاي درست قطعه در گام جديد را يكي يكي يادداشت كنيد . اكنون شما مي توانيد با يك كليد سازدهني (مثلا C) يك قطعه را در اكتاوهاي مختلف بنوازيد . براي تمام قطعه هايي كه مي توانيد اين كار را تمرين كنيد . آرام آرام خواهيد ديد تسلط شما بر مكان نت ها و سازدهني به قدري مي شود كه به سادگي قطعه اي كه مي شنويد فقط با شنيدن به اكتاو ديگري برگردانيد .

نكته : اگر آهنگ شما بيشتر از دو اكتاو را پوشش مي دهد شما نمي توانيد آن را به اكتاوهاي ديگر برگردانيد

نكته : اگر آهنگ شما نتي دارد كه با مكش در سوراخ هاي شماره 5 يا 6 به دست مي آيد بايد نت هاي خود را به مكش در سوراخ هاي شماره 2 يا 3 و با تكنيك "بندينگ" به دست آوريد كه گرچه بسيار مشكل مي نمايد ولي نگران نشويد . با تمرين زياد همه چيز برايتان آسان خواهد شد

نكته : علامت منفي در كنار شماره به معني مكش در آن شماره سوراخ سازدهني است و علامت مثبت يا بدون علامت يعني دمش يا همان فوت كردن در آن شماره . علامت هاي ديگر نشان دهنده ي "بندينگ" و "اور بلو" است . در آينده بيشتر توضيح مي دهم

مثال : براي آشنايي هر چه بيشتر با اينكه اين مطلب چه منظوري دارد يك آهنگ را در دو اكتاو به همراه "تبلچر" (نوعي نت نويسي براي سازدهني) براي شما اينجا گذاشته ام . استفاده كنيد

لينك دانلود مثال اين مطلب

اختصاصي