۱۳۸۸ آذر ۱۸, چهارشنبه

كوك هاي سازدهني و نگاهي گذرا به پوزيشن ها

انتخاب پوزيشن هاي درست در سازدهني دياتونيك معمولاً يكي از گيج كننده ترين و مهمترين قسمت هاي آموزش اين ساز است . در اينجا قصد داريم درباره پوزيشن هاي نرمال و مورد استفاده صحبت كنم و اينكه چگونه مي توانيد پوزيشن دلخواه خود را انتخاب كنيد .

پوزيشن ها در سازدهني دياتونيك

شما معمولا از زبان نوازندگان سازدهني اصطلاحات غريبي مانند "straight harp " يا "پوزيشن پنجم" يا " cross harp " و .. را مي شنويد كه حتي گاهي مسخره مي نمايد ! اين ها معمولاً تفاوت پوزيشن هاي مختلف را نشان مي دهد . يا بهتر بگوييم راهي است براي نشان دادن اينكه قطعه موسيقي نوازنده در كدام گام اجرا مي شود .

"پوزيشن" اصطلاحي كاملاً رايج است . زيرا درست است كه سازدهني در كوك هاي (كليد هاي) مختلفي ساخته مي شود ولي ترتيب چيدمان نت ها در تمامي آنها يكي است (غير از سازهاي استثنا) يعني اينكه اگر شما قطعه اي را در يك سازدهني يادگرفته باشيد با سازدهني ديگري كه كوك متفاوتي دارد همان قطعه را با به كارگيري همان سوراخ ها مي توانيد اجرا كنيد ولي در اكتاوي متفاوت .

خوب ! اين از اولين قدم براي ارتباط برقرار كردن با نوازندگان سازدهني . مبحثي كه براي ديگر سازها به ندرت پيش مي آيد . اگر براي نوازندگان سازهاي ديگر بگوييد كه شما سازدهني كليد "C" را بصورت "Cross" مي نوازيد مطمئن باشيد كه بدون آشنايي با اين مبحث هرگز نخواهند فهميد شما چه مي گوييد .

به هر حال . نگاهي مي اندازيم به چيدمان نت ها در يك سازدهني كليد"C" كه اينجاست

Hole: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Blow: C E G C E G C E G C
Draw: D G B D F A B D F A

در يك سازدهني كليد"C" پايين ترين نت با دمش(فوت كردن) در سوراخ شماره يك حاصل مي شود . نت "Do" طبيعي يا همان "C" . بنا بر اين كوك اين سازدهني " دو ماژور " است . حال به ساز ديگري نگاه مي كنيم

Hole: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Blow: B C E G C E G C E G
Draw: G D G B D F A B D F

به ياد داشته باشيد نت هاي سوراخ شماره يك به سوراخ شماره 2 منتقل شده و جاي خود را به دو نت جديد داده اند . حال با تعريفي كه داشتيم مي توانيم بگوييم چون پايين ترين نت اين ساز با مكش در سوراخ شماره 1 به دست مي آيد پس كليد اين ساز "G" است ؟! خوب بايد گفت خير . هنوز هم در هنگاه مكش آكورد"Do" را داريم و هنوز هم نت ها حالت طبيعي خود را در "دو ماژور" حفظ كرده اند . پس اين هنوز يك سازدهني كليد"C" است با جا به جايي كوچك در يك نت . كليد سازدهني در واقع نشان دهنده آن آكوردي است كه در هنگام مكش در تمامي نت ها خواهيم داشت .

پوزيشن اينجا معني مي يابد . تفاوت پوزيشن به ما اين اجازه را مي دهد كه قطعاتي با كليدهاي مختلف را روي يك سازدهني اجرا كنيم . حال از آنجايي كه ما دوازده كليد(گام) مختلف داريم پس نتيجتاً دوازده پوزيشن روي سازدهني كليد"C" قابل اجراست . براي اجراي گام "Do" روي سازي با كليد"C" كه اصطلاحاً به آن " straight harp" هم مي گوييم كافي است تمامي ميزان هاي قطعه شما با نت "Do" شروع و با نت "Do" تمام شود .

به نت هاي اول مطلب رجوع كنيد . مي بينيد ما با فوت كردن در سوراخ هاي شماره 1 و 4 و 7 مي توانيم نت "Do" و آهنگ هايي با گام "Do" را اجرا كنيم . نتي كه بايد در اين گام مركز و محور آهنگ باشد هم همين نت است . براي اجراي اين قطعه با كليد هاي ديگر سازدهني نيز ما بايد اين سه نت را روي آن يافته و بقيه نت ها هم خود به خود مشخص مي شوند . چون ترتيب آنها يكسان است .

اما در هنگام اجراي گام ديگر با يك سازدهني كليد"C" چه بايد كرد ؟! ساده است . تصور كنيد آهنگ شما گام"G" يا همان "سل" است و ساز شما كليد"C" (به اين كار اصطلاحاً مي گوييم cross harp ) . كليه ميزان هاي قطعه ما بايد با "سل" شروع و با "سل " خاتمه يابد . و صد البته آكورد"G" هم كمك بسيار زيادي به زيبايي قطعه ي شما مي كند . اين آكورد را مي توانيد با مكش همزمان روي سوراخ هاي شماره 1و2و3و4 به دست آوريد .

به تعاريفي كه براي شما اينجا گذاشته ام دقت كنيد

Straight Harp or First Position

نواختن در گامي كه با كليد حك شده روي ساز يكي است

Cross Harp or Second Position

نواختن در گام G با يك سازدهني كليد C

Third Position

نواختن در گام D با يك سازدهني كليدC

Fourth Position

نواختن در گام A با يك سازدهني كليدC

بقيه پوزيشن ها معمولا كاربرد چنداني براي شما نخواهند داشت .


Harmonica Positions Chart

Harp Key

1st position (Straight Harp)

2nd position (Cross Harp)

3rd position (Slant Harp)

4th position

G

G

D

A

E

Ab

Ab

Eb

Bb

F

A

A

E

B

F#

Bb

Bb

F

C

G

B

B

F#

Db

Ab

C

C

G

D

A

Db

Db

Ab

Eb

Bb

D

D

A

E

B

Eb

Eb

Ab

F

C

E

E

B

F#

Db

F

F

C

G

D

F#

F#

C#

Ab

Eb

چگونگي استفاده از جدول بالا

تصميم بگيريد در كدام پوزيشن مي خواهيد قطعه ي خود را بنوازيد

پوزيشن خود را در جدول يافته و در ستون آن پايين بياييد تا به كليد سازدهني خود برسيد

در ستون سمت راست مي توانيد كليد همنظير سازخود را بيابيد

ولي شما هيمشه اين جدول را همراه نداريد . پس راه هاي ساده تري پيشنهاد مي كنم :

دريك سازدهني كليد C مي توانيد با شمردن پنج نت به سمت بالا به نت شروع قطعه در پوزيشن دوم برسيد و همينطور با شمردن پنج نت ديگر از شروع قطعه در پوزيشن دوم به نت شروع قطعه در پوزيشن سوم برسيد و الي آخر

4 نظرات:

احسان گفت...

درود ابوذر
دمت گرم محشر بود

ابوذر ، یادته چند وقت پیش یه ساز هارپ خریده بودی؟؟؟مدلش چی بود و قیمتش؟؟؟

راضی هستی؟؟؟

(احسان)

نمايندگي سيدل گفت...

سلام احسان . سازدهني هايي كه دارم يه ترمولوي دو طرفه ي چيني و يه سوان ده سوراخه كروماتيك و يه سوزوكي هاموند است . اين سوزوكي هاموند همونيه كه من تازه گرفته بودم ! "تازه" منظورم چند ماه قبل ! واقعاً ساز خوبيه ولي يه كم عكس العملش براي قطعه هاي سريع كمه به نظرم . بعدا نمونه كار ازش آپلود مي كنم 

احسان گفت...

درود

ابوذر قیمت این ساز چند تومنه؟
این سوزوکی هاموند 10 سوراخه اس دیگه؟

نمايندگي سيدل گفت...

من خريدم چهل و هفت هزار تومان از فروشگاه سرنا . خيلي به قيمت بود به نظرم . آره . ده سوراخه است . نمونه اجراشو كه اتفاقاً قطعه ي خيلي سريعي هم هست با اجراي يكي از اساتيد فرانسوي برات ايميل مي كنم . فكر كنم اشكال از منه كه نمي تونم باهاش تند بزنم ! به خدا